Düşük kur-düşük faiz siyaseti ihracattan daha çok ithalatı destekliyor

Türkiye’nin, son yıllarda uyguladığı kur ve faiz siyaseti nedeniyle ithalata daha fazla kaynak ayırmak durumunda kaldığı, ihracattan daha az döviz geliri elde ettiğini Türkiye İstatistik Kurumu dataları dayanaklar nitelikte.

Türkiye’nin 2022 yıllarındaki dış ticaret performansı incelendiğinde ithalatı ölçü bazında yüzde 8,2 artarken, bu ithalata ödediği dövizdeki yükseliş yüzde 24’e ulaştı.

İhracatımızın ölçü ve bedel artışına baktığımızda TÜİK dataları Türkiye’nin, 2022 yılında ihracatının ölçü bazında yüzde 4,8 artabildiğini, ihracattaki kıymet artışının ise; yüzde 8 ile sonlu kaldığını ortaya koyuyor.

Türkiye İstatistik Kurumu’nun yayınladığı Dış Ticaret Endeksleri; Türkiye’nin düşük kur siyasetinin dış ticaret istikrarını de bozduğunu gösteriyor.

2022 yılında dış ticaret açığı 110 milyar dolara dayandı

Türkiye 2021 yılında 46 milyar dolar dış ticaret açığı vermişken, 2022 yılında dış ticaret açığının 110 milyar dolara dayandığı görülüyor.

Türkiye’nin dış ticaret datalarını yorumlayan Ege İhracatçı Birlikleri Koordinatör Lideri Jak Eskinazi, Türkiye’nin ihracat ölçüsündeki artışın 2021 yılında yüzde 17 iken, 2022 yılında yüzde 5’e gerilediğini, buna rağmen ithalat ölçü endeksindeki artışın 2021 yılında yüzde 3,3 iken, 2022 yılında yüzde 8,2’lik ilerlediğine dikkati çekti.

İhraç eserlerinin 2022 yılında paha bazında yüzde 8 artış gösterdiğini buna rağmen ithalatın yüzde 24 daha değerli yapılır hale geldiğini aktaran Eskinazi, “İthalatımızdaki artış hem ölçü, hem de bedel olarak ihracatımızın artışının çok üzerinde. Türkiye düşük kur-düşük faiz siyasetiyle enflasyonu düşürme, kişi başı ulusal geliri yüksek gösterme gayreti içerisinde. Bütün bunlar kulağa beğenilen gelen gayeler lakin iktisadın dinamikleriyle örtüşmüyor. Düşük kur, düşük faiz siyasetine geçtiğimizden beri enflasyon tüm yakıcılığıyla arttı ve son 25 yılın en yüksek düzeylerini gördük. Dış ticaretimizde bu süreçte olumsuz etkilendi. 2021 yılında 46 milyar dolar olan dış ticaret açığımız, 2022 yılında 110 milyar dolara dayandı. Bu tablo Türkiye’ye bu vakit diliminde yabancı yatırım girişinin de ötelenmesine neden oluyor” formunda konuştu.

Böyle giderse dış ticaret açığı 160 milyar dolara çıkacak

Türkiye’nin 11 vilayetini vuran büyük bir sarsıntı yaşadığına işaret eden Eskinazi kelamlarını şöyle sürdürdü; “Türkiye’nin ihracatının yaklaşık yüzde 10’unu gerçekleştiren bölgemizde yaşadığımız zelzele nedeniyle üretim ve ihracatta düşüşler yaşanacak. Bu durum 2023 yılında Türkiye’nin genel performansını da etkileyecek. Öbür bölgelerimizdeki ihracatçılarımızın üzerine düşen sorumluluk bir kat daha artacak. Biz 365 gün 24 saat çalışarak bu açığı kapatmaya hazırız. Bu yerde Türk ihracatçılarının daha rekabetçi olabileceği bir ekonomik iklim ülkemiz için daha yararlı olacaktır. Bu istikamette adımlar atılmadığı takdirde dış ticaret açığımız 160 milyar dolara ulaşacaktır.”

15 yıl sonra ortalama ihraç fiyatı eski düzeyine ulaşıyor

Türkiye’nin ortalama ihraç fiyatı, 2008 yılında 1,58 dolar iken, sonraki yıllarda daima gerileyerek 2020 yılında 1,2 dolar bandına gelmişti. 2021 yılındaki yüzde 9,5’luk ve 2022 yılındaki yüzde 8’lik artışla 2022 yılı sonunda Türkiye’nin ortalama ihraç fiyatı 1,47 dolar düzeyine ulaştı. Ortalama ihraç fiyatımız 2023 yılı Ocak ayında ise yüzde 24 artışla 1,56 dolara geldi. Ortalama ihraç fiyatında 2023 için kendisine 3 dolar maksat belirleyen Türkiye, ortalama ihraç fiyatında kaybettiği irtifayı 15 yıl sonunda geri kazanabildi.

Türkiye’nin ithalat sayılarına bakıldığında; Türkiye 2021 yılında ithalatını yüzde 26 daha kıymetli yapmak durumunda kaldı. Petrol fiyatlarındaki yüzde 113’lük artış, bitkisel yağ fiyatlarındaki yüzde 47’lik yükseliş, hammadde ithalatındaki yüzde 45’lik artış Türkiye’nin ithalata ödediği paranın artmasına yol açtı.

Türkiye’nin ithalattaki berbat gidişi 2022 yılında tepe yaptı. İhracatını dolar bazında yalnızca yüzde 8 artırabilen Türkiye, ithalatını döviz bazında yüzde 24 daha kıymetli yapmak durumunda kaldı. İthalattaki artışta tetikleyen ögeler güç maliyetlerindeki yüzde 99’luk, bitkisel yağ fiyatlarındaki yüzde 19’luk yükseliş tetikleyici oldu.