Global borç 8 yıl ortadan sonra birinci kere düştü! Türkiye’de durum nasıl?

Küresel borçlar geçen yıl, 2015’ten bu yana birinci kere yıllık bazda azalarak 299 trilyon dolara geriledi. Memleketler arası Finans Enstitüsü (IIF), “Küresel Borç Monitörü” raporunu yayımladı.

Rapora nazaran, global borç meblağı, geçen yılın sonu prestijiyle 2021’e kıyasla 4 trilyon dolar azalışla 299 dolara trilyon dolara geriledi. Bu düşüş, 2015’ten bu yana kaydedilen birinci yıllık bazda azalış olarak dikkati çekti.

Finansal şirketlere ilişkin borçlar 68,1 trilyon dolar oldu

Borcun dağılımına bakıldığında, hanehalkına ilişkin borçlar 2022 sonu prestijiyle 57 trilyon dolar, finansal olmayan şirketlere ilişkin borçlar 89,7 trilyon dolar, kamuya ilişkin borçlar 84,1 trilyon dolar ve banka üzere finansal şirketlere ilişkin borçlar 68,1 trilyon dolar oldu.

Geçen yıl borçlanma maliyetleri yükselirken, gelişmekte olan piyasalardaki borç, artış eğilimini sürdürerek 98,2 trilyon dolarlık rekor düzeye ulaştı. Rusya, Singapur, Hindistan, Meksika ve Vietnam, ödenmemiş borçlarında en yüksek artışları gördü. Gelişmiş iktisatların toplam borcu ise 2022’de 200,8 trilyon dolar olarak hesaplandı.

Küresel borç meblağı, 2021’de Çin’in borçlarındaki “keskin” artışın tesiriyle 10 trilyon dolardan fazla artarak 303 trilyon dolarla tüm vakitlerin en yüksek bedelini almıştı.

Küresel borcun GSYH’ye oranında düşüş devam etti

Güçlü ekonomik aktivite ve yüksek enflasyonun tesiriyle, global borcun GSYH’ye oranı 2022’de 12 puanın üzerinde azalışla yüzde 338’e gerilemesine karşın salgın öncesi düzeylerin üzerinde kaldı.

Toplam GSYH’ye oranları dikkate alındığında, geçen yıl hanehalkına ilişkin borçlar yüzde 64,6’dan yüzde 63’e, finansal olmayan şirketlere ilişkin borçlar yüzde 98,1’den yüzde 97’ye, kamuya ilişkin borçlar yüzde 103,2’den yüzde 97’ye ve finansal şirketlere ilişkin borçlar da yüzde 83,7’den yüzde 80,3’e indi.

20 puanın üzerinde azalarak yüzde 390’a geriledi

En keskin düşüşler Norveç ve İngiltere’nin başını çektiği Avrupa ülkelerinde yaşanırken, gelişmekte olan birçok piyasada geçen yıl borç oranlarında hafif düşüşler görüldü.

Gelişmekte olan piyasaların toplam borç oranı geçen yıl 2 puan artışla yüzde 250’ye ulaşırken, artışta büyük ölçüde Singapur ve Çin’in tesiri oldu. Gelişmiş iktisatların borç oranı ise 20 puanın üzerinde azalarak yüzde 390’a geriledi.

Türkiye’deki borçların durumu

Küresel borcun ülkelerin GSYH’sine oranı 2020’de yüzde 360’ın üzerine çıkarak tüm vakitlerin en yüksek düzeyini görmüş, 2021’de ise yüzde 351’e düşmüştü.

Türkiye’de ise borçların GSYH’ye oranları dikkate alındığında, geçen yılın son çeyreğinde bir evvelki yılın tıpkı çeyreğine kıyasla hanehalkına ilişkin borçlar yüzde 15,2’den yüzde 11,9’a, finansal olmayan şirketlere ilişkin borçlar yüzde 74,3’ten yüzde 58,1’e, kamuya ilişkin borçlar yüzde 43’ten yüzde 35,5’e, banka üzere finansal şirketlere ilişkin borçlar da yüzde 30,9’dan yüzde 20’ye indi.